گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم،، بخشی از مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده، با میانجی‌گری عمان، در ماه‌های اخیر (تا ژوئن ۲۰۲۵) به بحث درباره تشکیل کنسرسیوم غنی‌سازی برای مدیریت برنامه هسته‌ای ایران منجر شده است.
کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای چیست؟
بر اساس ادعای نیویورک‌تایمز آمریکا پیشنهادی مکتوب ارائه کرده که شامل تشکیل کنسرسیومی منطقه‌ای با مشارکت ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، و ایالات متحده تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) است. این پیشنهاد خواستار توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران شده و هدف آن تأمین سوخت هسته‌ای برای نیروگاه‌های منطقه‌ای از طریق این کنسرسیوم است.
آکسیوس جزئیات بیشتری ارائه می‌دهد و گزارش می‌کند که آمریکا دو پیشنهاد اصلی مطرح کرده است: نخست، تشکیل کنسرسیوم منطقه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم برای مقاصد غیرنظامی تحت نظارت آژانس و آمریکا، با این شرط که تأسیسات غنی‌سازی خارج از خاک ایران باشد. دوم، به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی‌سازی به شرط تعلیق کامل فعالیت‌های غنی‌سازی در ایران. این گزارش تأکید می‌کند که محل تأسیسات کنسرسیوم یکی از نقاط اصلی اختلاف است، زیرا آمریکا اصرار دارد که غنی‌سازی در خارج از ایران انجام شود.
وال‌استریت ژورنال نیز گزارش می‌دهد که آمریکا به دنبال توقف کامل غنی‌سازی ایران و تخریب سانتریفیوژهای آن است، در حالی که کنسرسیوم پیشنهادی می‌تواند سوخت مورد نیاز راکتورهای تحقیقاتی ایران را از خارج تأمین کند.
این پیشنهادها نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای حذف کامل توانایی غنی‌سازی ایران است، که خواسته رژیم صهیونیستی است. نیویورک‌تایمز (۲۸ می ۲۰۲۵) گزارش می‌دهد که اسرائیل نگران است که دونالد ترامپ برای دستیابی به توافق با ایران، به این کشور اجازه حفظ برخی از تأسیسات غنی‌سازی را بدهد، که برای اسرائیل غیرقابل قبول است.
دیدگاه ایران درباره کنسرسیوم
ایران دیدگاه متفاوتی نسبت به کنسرسیوم دارد و ضمن اینکه مخالفت اصولی با تشکیل کنسرسیوم غنی‌سازی ندارد اما آن را به‌عنوان مکملی برای برنامه غنی‌سازی خود می‌بیند، نه جایگزینی برای آن.
اظهارات مقامات ایرانی نیز این موضع را تأیید می‌کند. عباس عراقچی در مراسم رونمایی از کتابش در تهران (۱۵ می ۲۰۲۵) تأکید کرد که ایران هرگز تأسیسات غنی‌سازی خود را برچیده نخواهد کرد و حق غنی‌سازی برای مقاصد غیرنظامی را غیرقابل مذاکره می‌داند.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز بارها اظهار کرده که غنی‌سازی در ایران یک اصل غیرقابل مذاکره است و ایران پیشنهادی برای کنسرسیوم ارائه نکرده، اما ایده‌هایی در این زمینه از گذشته مطرح بوده است.
بقایی همچنین امروز دوشنبه گفت: « این ایده جدیدی نیست، از این حیث خیلی عجیب نیست که شما از طرف‌های مذاکراتی هم مطلبی را بشنوید درباره ارائه چنین پیشنهادی. آن چیزی که مهم است، این است که ایده کنسرسیوم به هیچ عنوان نمی‌تواند جایگزین غنی سازی در داخل ایران شود. اگر طرف‌هایی چنین روندی را ارائه می‌کنند ما استقبال می‌کنیم و برای مشارکت هم مشکلی نداریم، اما تاکید ما این است که چنین ابتکاری نمی‌تواند جایگزین غنی سازی در ایران شود.»
اما به نظر می‌رسد مدل مطلوب طرف آمریکایی این است که تشکیل این کنسرسیوم منوط به این شود که مرکز غنی‌سازی در داخل ایران نباشد و مواد تولیدشده در خارج از کشور برای نیازهای ایران به خاک کشورمان منتقل شود.
این موضوع همان‌طور که مشخص است با خط قرمزی که ایران در خصوص عدم غنی‌سازی بومی اعلام کرده فاصله دارد و ضمن آنکه با توجه به تاریخچه رفتاری کشورهای غربی به هیچ عنوان مدل قابل اعتمادی نیست.
- نویسنده : علی میر
- منبع خبر : تسنیم
